W trakcie głosowania, oraz po jego zakończeniu w lokalu wyborczym przebywać mogą obserwatorzy społeczni i mężowie zaufania.
Mąż zaufania lub obserwator społeczny mają prawo:
– przebywać w lokalu wyborczym w czasie przygotowania do głosowania, głosowania, liczenia głosów i sporządzania protokołów, oraz wprowadzania danych do systemu komputerowego
– nagrywać i fotografować czynności obwodowej komisji wyborczej przed rozpoczęciem i po zakończeniu głosowania oraz nagrania te rozpowszechniać
− otrzymać kopię protokołu obwodowej komisji wyborczej z wynikami głosowania.
Mąż zaufania ma także prawo być obecnym przy przewożeniu i przekazywaniu protokołu do komisji wyższego szczebla. Może też wnosić do protokołu swoje uwagi. Tych dwóch uprawnień nie mają jednak obserwatorzy społeczni!
Mąż zaufania lub obserwator społeczny powinien pojawić się w lokalu wyborczym wraz z rozpoczęciem pracy komisji i sprawdzić, czy:
− żaden z członków komisji nie znajduje się pod wpływem środków odurzających
− komisja przeliczyła i ostemplowała karty do głosowania
− w lokalu wyborczym nie znajdują się materiały stanowiące agitację wyborczą
− członkowie komisji sprawdzają dokumenty tożsamości głosujących
− wyborcy wrzucają karty do głosowania do urny
− w lokalu wyborczym zawsze obecnych jest co najmniej 2/3 członków komisji, w tym jej przewodniczący lub zastępca
− komisja punktualnie otworzyła i zamknęła lokal wyborczy
− nikt z członków komisji nie próbował dorzucać kart wyborczych do urny lub kart wyjętych z urny celem ich przeliczenia.
Mąż zaufania lub obserwator może następnie sprawdzić, czy:
− nikt nie próbuje ukryć niewykorzystanych kart do głosowania
− podczas liczenia głosów członkowie komisji nie mają w rękach długopisów, ołówków lub innych przedmiotów.
Mąż zaufania lub obserwator społeczny powinien:
− nosić plakietkę z imieniem i nazwiskiem, funkcją oraz nazwą (ale nie znakiem graficznym!) organizacji, którą reprezentuje.
− stosować się do poleceń przewodniczącego komisji.
Mąż zaufania lub obserwator społeczny nie może:
− wykonywać czynności członka komisji
− pomagać wyborcom w głosowaniu.